Multilingual Fortification Dictionary
The Multilingual Fortification Dictionary (MFD) contains a illustrated list of fortifications and their translations in multiple languages (Croatian, Czech, Dutch, English, French, German, Italian, Lithuanian, Polish, Portuguese, Spanish and Swedish).
For a definition of the World War II Atlantikwall, see: /files/Atlantikwall_definition_of_a_phenomenon.pdf
The IFC is considering to add new languages and new time periods, eventually including the ‘concrete’ and ‘reinforced concrete century’. IFC and EFFORTS will cooperate. See letter: /files/20181029_Efforts-IFC_MFD.pdf
You are invited to use the dictionary and to send comments etc. to the Secretariat, that will forward the comments to the Multilingual Fortification Dictionary Working Group. For a list of members of the Multilingual Fortification Dictionary Working Group see under the tab Contact.
Members of the Multilingual Fortification Dictionary Working Group can login here
![](flags/Croatian.png)
![](flags/Czech.png)
![](flags/Dutch.png)
![](flags/English.png)
![](flags/French.png)
![](flags/German.png)
![](flags/Italian.png)
![](flags/Lithuanian.png)
![](flags/Polish.png)
![](flags/Portuguese.png)
![](flags/Spanish.png)
![](flags/Swedish.png)
![rózne formy krenelażu](/mfdpublic/29.jpg)
rózne formy krenelażu
![ząb krenelażu](/mfdpublic/30.jpg)
ząb krenelażu
![kaponiera narożna ???](/mfdpublic/44.jpg)
kaponiera narożna ???
![wykusz nadwieszony](/mfdpublic/47.jpg)
wykusz nadwieszony
![system kleszczowy](/mfdpublic/55.jpg)
system kleszczowy
![dzieło rogowe, rogi](/mfdpublic/61.jpg)
dzieło rogowe, rogi
![wieża typu Martello](/mfdpublic/81.jpg)
wieża typu Martello
![wewnętrzny stok wału](/mfdpublic/91.jpg)
wewnętrzny stok wału
![obrotowa kopuła pancerna - wysuwalna, podnoszona](/mfdpublic/184.jpg)
obrotowa kopuła pancerna - wysuwalna, podnoszona
A: Podstawowe formy w budownictwie fortecznym
- A07a: bastion (system starowłoski)
- A07b: bastion (system nowowłoski)
- A07c: bastion (system staroholenderski)
- A07d: bastion ???
- A07e: bastion (maniera Vauban'a)
- A07f: bastion (system nowoholenderski)
- A08a: bastion bez nasypu ziemnego
- A08b: bastion odziany murem
- A08c: bastion z nadszańcem
- A09a: rondela (na narysie koła)
- A09b: rondela (na narysie migdału)
- A09c: rondela (na narysie podkowiastym)
- A09d: rondela zdwojona
- A09e: rondela (na narysie nieregularnego pięciokąta)
- A09f: rondela (na narysie prostokąta)
- A12:
- A12a: twierdza bastionowa na narysie kwadratu z pełnymi bastionami
- A12b: twierdza bastionowa na narysie kwadratu z półbastionami
- A12c: twierdza bastionowa na narysie trójkata z pełnymi bastionami
- A12d: twierdza bastionowa na narysie trójkąta z półbastionami
- A12e:
- A13: fort gwiazda (narysy regularnych wielokątów)
- A14:
B: Detale budowli obronnych
- B01: rózne formy krenelażu
- B01b:
- B01c:
- B01d:
- B01e:
- B02a: ząb krenelażu
- B02b: machikuła
- B02c: droga kryta
- B02d: nawis
- B05: Wykusz (różne formy: półkolista; o ściętych narożach; trójkątna; prostokątna)
- B06: rondela
- B07: basteja
- B10: kaponiera
- B11: kaponiera podwójna
- B12:
- B13: kaponiera narożna ???
- B14:
- B15: kawaliera;kawaler
- B16: wykusz nadwieszony
C: Systemy bastionowe; szkoły bastionowe
- C01: system starowłoski
- C02: system nowowłoski
- C03: pierwsza maniera Vauban'a
- C04: druga maniera Vauban'a
- C05: trzecia maniera Vauban'a
- C06: system staroholenderski
- C07: system nowoholenderski
- C08: system kleszczowy
- C09: system poligonalny
- C10:
- C11:
- C12:
- C13:
- C14:
- C15:
D: Dzieła wysunięte/ dzieła detaszowane w systemach bastionowych
- D01: rawelin
- D02: słoniczoło
- D03a: nożyce
- D03b: kleszcze
- D04: dzieło rogowe, rogi
- D05a: dzieło rogowe typu "jaskółczy ogon"
- D05b: dzieło rogowe typu "infuła biskupia"
- D06: dzieło koronowe, korona
- D07a: przeciwstraż - budowla jednolita
- D07b: przeciwstraż - budowla dzielona
- D08: dzieło rogowe
- D11a: mur skarpowy
- D11b: mur przeciwstoku
- D11c: korona muru
- D11d:
- D11e: galeria wałowa/skarpowa
- D12a: galeria przeciwstokowa, galeria przeciwskarpowa
- D12b: kaponiera przeciwstokowa, kaponiera przeciwskarpowa
- D13a: mur Carnot'a
- D13b: dno fosy
E: Dzieła wysunięte, dzieła detaszowane
F: Nazewnictwo w systemach bastionowych, w tym : profile, linie, kąty
- F01a: droga wałowa
- F01b: wał górny
- F01c: wał dolny
- F01d: fosa z rowem drenażu
- F01e: droga kryta
- F01f: przedstok
- F01g:
- F02a: wewnętrzny stok wału
- F02b: zewnętrzny stok wału
- F02c: stok fosy
- F02d: przeciwstok
- F02e: parapet
- F02f: przedpiersie
- F02g: linia zejścia przedpiersia i zewnetrznego stoku wału
- F02h: ławka strzelecka
- F02j: linia ognia
- F02k: droga wałowa
- F02m: korona wału
- F04a: linia głowy, kapitala
- F04b: bok poligonu zewnętrznego
- F04c: kurtyna, mur kurtynowy
- F04d: bok poligonu wewnętrznego
- F04e: narożnik bastionu
- F04f: czoło bastionu
- F04g: bark bastionu
- F04h: szyja bastionu
- F04j: linia dużej, dłuższej obrony
- F04k: linia małej, krótszej obrony
- F05a: kąt środka wieloboku twierdzy
- F05b: kąt poligonu
- F05c: kąt narożnika
- F05d: kat szyjowy
- F05e: kąt barkowy
- F05f: kat flanki
- F05g: kąt kleszczy ??
- F05h: kat obrony
- F06a: mur skarpowy/mur stokowy
- F06b: mur przeciwskarpowy/mur przeciwstoku
- F06c:
- F06d:
- F06e: galeria skarpowa
- F07:
- F08:
- F09:
- F10:
- F11:
G: Kierunki ognia
- G01: kąt martwy
- G02a: obrona daleka - ogień artylerii
- G02b: obrona bliska - ogień piechoty
- G05: front zatokowy/ zatoki
H: Place broni
- H01a: przedpiersie
- H01b: strzelnica
- H02a: strzelnica
- H02b: ławka strzelecka (piechoty)
- H02c: platforma działowa ??
- H02d: ława działowa
- H03a: poprzecznica
- H03b: poprzecznica
- H04: nadszaniec; kawaleria
- H05: formy strzelnic, m.in. krzyżowa, szczelinowa, hakownicza itd.
J: Przeszkody i użyte materiały
- J01a: częstokół
- J01b:
- J01c: wilczy dół
- J01d: czostki
- J02: czosnki
- J03: szpony
- J04:
- J05a:
- J05b: faszyna
- J07: kozioł hiszpański/ostrostawidło/kobylina
- J08: zasieka
- J11: betonowe zapory przeciwczołgowe, tzw. "zęby smoka"
- J12:
- J13: stalowe zapory przeciwczołgowe
- J14: stalowe zapory przeciwczołgowe
- J15: kosze szańcowe
- J18: brona
K: Nawodne budowle forteczne
L: Ukrycia, schrony, izby forteczne
- L01: schron
- L01a: kosz szańcowy
- L02: poprzecznice
- L04c: cytadela
- L04e:
- L06:
- L07: izby działowe
- L08: bateria kazamatowa
- L09: kaponiery szyjowe
- L10: kaponiera czołowa ??
- L11a: flankowanie ogniem barkowym odcinków fosy fortu
- L11b: flankowanie ogniem szyjowym odcinków fosy fortu
- L11c: flankowanie ogniem czołowym odcinków fosy fortu
- L12: obrotowa kopuła pancerna
- L13: kopuła pancerna stała
- L14: obrotowa kopuła pancerna o stałej (nieregulowanej) wysokości
- L15: obrotowa kopuła pancerna - wysuwalna, podnoszona
- L16: system regulacji kąta podniesienia i posadownienia armaty w kopule pancernej ze wskazaniem górnej i skrajnej pozycji
- L18: betonowy schron bojowy typu "Tobruk" z otworem do osadzenia wiezy czołgowej
- L19: betonowy schron bojowy ??